Sunday

Antibiotica voor vee: snel te veel

AMSTERDAM - Minister van Landbouw Gerda Verburg (CDA) onderzoekt of het dierenartsen moet worden verboden diergeneesmiddelen te verkopen.

Dierenartsen verdienen veel aan de verkoop van medicijnen die ze zelf voorschrijven. Dat zou kunnen verklaren waarom in de Nederlandse veehouderij zoveel antibiotica worden gebruikt.

Waarom maken we ons druk om antibiotica in de veehouderij?

Het gaat niet zozeer om residuen die nog in het vlees zouden kunnen zitten. Een groter gevaar is het ontstaan van resistente bacteriestammen. Dat kan door kwistig gebruik van antibiotica. Juist daarom is Nederland zeer terughoudend bij het gebruik van antibiotica in de humane geneeskunde.

Maar de Nederlandse veehouderij is juist zeer spilzuchtig met antibiotica. En daar worden grotendeels de zelfde antibiotica gebruikt. Resistentie die in de veehouderij ontstaat, kan ook de humane gezondheid bedreigen.

Worden er al mensen ziek door?

Nog nauwelijks, maar de dreiging is groot. Van de bekende meticilline-resistente Staphylococcus aureus (mrsa) zijn verscheidene stammen bekend. De bekendste is de ziekenhuisbacterie, die zeer besmettelijk is en tot sluitingen van ziekenhuizen of afdelingen ervan leidt. Een tweede variant kan ook buiten het ziekenhuis voorkomen en mensen besmetten.

Sinds enkele jaren is een derde variant bekend, die bij dieren voorkomt. Met name bij varkens, kalveren en kippen, maar ook bij honden, katten en paarden. Minstens 39 procent van de varkens is drager. De dieren worden er meestal niet ziek van.

Sinds 2005 is bekend dat veel veehouders drager zijn van deze nieuwe variant. Van de varkenshouders is al 23 procent drager. Ook hun familieleden en veeartsen zijn vaak besmet. Zij worden er niet ziek van, maar bij operaties kunnen de resistente bacteriën leiden tot gevaarlijke infecties. Daarom worden veehouders en hun familie, als ze in een ziekenhuis moeten worden opgenomen, eerst in quarantaine gehouden.

De resistente ziektekiem die bij het vee aanwezig is, komt wellicht ook in uw maag. Daar kan gebeuren wat vaker met micro-organismen gebeurt: de ene bacterie neemt erfelijke eigenschappen van de andere over. En zo zou het gen dat de mrsa resistent maakt, kunnen overstappen naar andere bacteriën, die daardoor ook resistent worden.

Wat is de rol van boeren daarin?

Resistente bacteriën ontstaan en verspreiden zich op plaatsen waar veel dieren dicht bij elkaar zitten, waar veel antibiotica worden gebruikt, en waar veel met dieren wordt gesleept. Dat zijn drie karakteristieken van de Nederlandse intensieve veehouderij.

Tot voor enkele jaren werden de antibiotica als ‘groeibevorderaar’ gewoon door voer of water gemengd. Dat mag niet meer. Nu zijn antibiotica alleen nog op voorschrift van de veearts verkrijgbaar. Maar tot een daling in het gebruik heeft dat niet geleid. Het gemiddelde dier krijgt per jaar 32 doses antibioticum toegediend.

Daarmee is het Nederlandse vee wereldkampioen antibiotica slikken. Maar de vergelijking met het buitenland is vol haken en ogen. Zo krijgt het Britse vee slechts acht doses per kop per jaar. Maar Engeland staat vol schapen en die krijgen vrijwel nooit antibiotica. Ook niet in Nederland. Of een Brits varken minder antibiotica krijgt dan een Nederlands, is niet bekend.

Denemarken is ook een land met veel intensieve veehouderij en veel varkens. Daar krijgen de dieren gemiddeld negen doses per jaar. Als bij een Nederlandse boer enkele dieren in een groep ziek zijn, krijgt al gauw de hele groep antibiotica. In Denemarken wordt eerder besloten de hele groep te slachten.

Kan de veearts hier iets aan doen?

Volgens de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde KNMvD halen veeartsen 20 tot 50 procent van hun inkomen uit deze handel. Die wil wel af van de verkoop van geneesmiddelen door de veearts, maar dan moet er wel een oplossing komen voor de inkomensachteruitgang.

Die maatregel alleen zal niet helpen. Een boer die van zijn eigen veearts niet de gewenste antibiotica krijgt, belt gewoon een andere. Pas als dat niet meer kan, kan de veearts het gebruik van antibiotica effectief beïnvloeden.

http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1273787.ece/Antibiotica_voor_vee_snel_te_veel